Sikorski S-70 Black Hawk
Eksportowa wersja śmigłowca UH-60 Black Hawk
Bohater książek, filmu R. Scotta "Helikopter w ogniu"(właściwie "Black Hawk down" czyli w dosłownym tłumaczeniu "Zestrzelony Black Hawk"), gry komputerowej jest śmigłowcem wyglądającym bardzo bojowo. W ciemnym kamuflażu, z otwartymi rozsuwanymi drzwiami, w niskim i szybkim przelocie wygląda na filmach bardzo fotogenicznie. Czy rzeczywiście taki jest? Spróbuję odpowiedzieć.
Na zdjęciu zmontowany w Mielcu Black Hawk prezentuje się na MSPO 2012 w Kielcach.
Jeden z dziewięciu S-70A dostarczonych Armii Austrii, o rejestracji
6M-BF Wyprodukowany w roku 2002 był prezentowany na Dniach NATO w Ostrawie. Nawiasem mówiąc pokaz był bardzo kiepski.
Wyprodukowany dla Sułtanatu Brunei przez PZL Mielec,
S-70i
Konstrukcja kadłuba ,wyposażona w integralne opancerzenie kevlarowe zapewnia wytrzymałość na przeciążenia do 3,5g oraz na zderzenie z ziemią przy prędkości pionowej do 11 m/s. Bardzo solidnie wygląda szeroko rozstawione podwozie główne, wyposażone w długie amortyzatory olejowo - powietrzne wyposażone w długie prowadnice przenoszące obciążenie przy upadku na płytę sufitową.
Czyli upadek z pewnej wysokości nie miażdży wręg kadłubowych!
Nad dachem kabiny w przedniej części umieszczono chłodzoną powietrzem przekładnię główną (stąd tak ładny i opływowy jest dach kabiny) . Za przekładnią po bokach kadłuba umieszczono dwa silniki
General Electric o mocy do 1950 KM. Pomiędzy silnikami umieszczono pomocniczą jednostkę napędową (APU).
Patrząc na powierzchnię kadłuba wykonaną w tradycyjnej metodzie nitowania, nie trudno domyśleć się, że śmigłowiec został skonstruowany i oblatany w pierwszej połowie lat siedemdziesiątych. Rozsuwane drzwi transportowe nie mają awaryjnego zrzutu stąd żółte obwódki wokół okien oznaczające wyjścia awaryjne.
Solidnie wyglądająca belka ogonowa wyposażona w statecznik pionowy z sterem kierunku współdziałającym z mechanizmem regulacji skoku śmigła ogonowego. Poniżej płytowy statecznik poziomy o dużym zakresie ruchu.
W celu ułatwienia transportu belkę ogonową można składać na zawiasach.
Wirnik główny wykonany z tytanu (dźwigary główne) oraz z kompozytów (laminatu). Łopaty odporne na przestrzelenia pociskami kalibru 23 mm, zawieszone są bezprzegubowo , z wykorzystaniem połączeń elastomerowych.
Niestety wersja eksportowa śmigłowca ma pewne uproszczenia w tym dotyczące konstrukcji łopat , silników i wyposażenia!
Łopaty wirnika ogonowego są w całości kompozytowe, dźwigary z włókna węglowego reszta z włókna szklanego. Zdecydowano się na pochylenie wirnika o 20 stopni od pionu co ułatwia sterowanie i powoduje , że wirnik ogonowy wytwarza pewną siłę nośną o pionowej składowej. Wiele przedsięwzięć konstrukcyjnych dotyczących belki ogonowej dotyczyło sytuacji awaryjnych , kiedy to śmigłowiec traci śmigło ogonowe i dochodzi do niebezpiecznego obrotu wokół osi wirnika głównego któremu należy w takich sytuacjach przeciwdziałać nie dysponując siłą pochodzącą od utraconego śmigła ogonowego.
Za kabiną pilotów znajduje się przedział dla trzech pasażerów i dwóch strzelców pokładowych , nisko umieszczona nad ziemią podłoga sprzyja za i wyładunkowi w warunkach bojowych. Za nimi siedzi drużyna ośmiu żołnierzy z wyposażeniem . Kabina jest szeroka, lecz niska(133 cm) Objętość wynosi ok. 11 metrów sześciennych (polski Sokół ok. 7 m. sześć.)
Przenieśmy się w wyobraźni do Mogadiszu. Jest rok 1993. Z Black Hawków desantują się na linach rangersi celem rozbicia somalijskiego klanu. W pewnym momencie z helikoptera z wysokości 20 metrów wypada szeregowy Todd Blackburn . Po ciężko rannego udaje się konwój sanitarny złożony z kolumny Hummerów. Akcja , która w założeniu miała trwać 45 minut rozpoczyna wielogodzinną regularną bitwę. Ginie 19 Amerykanów i niewyobrażalna ilość Somalijczyków(do 2000). Zestrzelone zostają dwa Black Hawki i znów potwierdza się reguła, że śmigłowiec w zawisie lub wolno i nisko lecący jest praktycznie bezbronny przed ostrzałem z ziemi.
![uploaded_img/black62.JPG](uploaded_img/black62.JPG)
Austriacki
S-70A-42 Black Hawk jest bardziej "wypasiony" niż mielecki S-70i, zwraca uwagę radar nawigacyjno- pogodowy umieszczony na dziobie i czujniki układu samoobrony przed rakietami.
Śmigłowiec posiadający względnie małą objętość przedziału transportowego posiada duże możliwości transportu na zewnętrznym haku( ponad 4000 kg). Amerykanie wożą sobie na haku Hummery itp.
![uploaded_img/black72.JPG](uploaded_img/black72.JPG)
Choć od wprowadzenia do służby Black Hawk minęło już 35 lat, to wojska lądowe wielu krajów nadal są zainteresowane zakupem tego śmigłowca. Jest też on kandydatem w przetargu na 26 śmigłowców wielozadaniowych dla Polski. Moim zdaniem jednak ten wyglądający bojowo śmigłowiec absolutnie przegrywa z konkurentami wymiarami kabiny i wygórowaną ceną. Sukces jaki odniósł na światowych rynkach radziecki Mi-8/17 jest dla Black Hawka nie do przebicia.
![uploaded_img/black8.JPG](uploaded_img/black8.JPG)